HSTS (HTTP Strict Transport Security) چیست؟

1404/02/10
ارسال شده توسط
امنیت وب
65 بازدید
HSTS (HTTP Strict Transport Security) چیست؟
زمان مطالعه: 6 دقیقه

در عصر دیجیتال امروز، تعداد وب‌سایت‌ها و حجم اطلاعاتی که بین کاربران و سرورها تبادل می‌شود، به شکل چشم‌گیری افزایش یافته است. با این رشد سریع، نیاز به امنیت در بستر وب به یکی از اولویت‌های اصلی توسعه‌دهندگان، شرکت‌ها و کاربران تبدیل شده است. بسیاری از حملات سایبری رایج، مانند شنود ارتباطات (eavesdropping) و حملات مرد میانی (Man-in-the-Middle)، از طریق ضعف در لایه‌های ارتباطی HTTP ممکن می‌شوند. از آنجایی که HTTP یک پروتکل ناامن است، مهاجمان می‌توانند به‌راحتی داده‌ها را تغییر داده یا اطلاعات حساس را به سرقت ببرند.

در پاسخ به این چالش‌ها، پروتکل HTTPS با بهره‌گیری از SSL/TLS معرفی شد تا ارتباطات رمزنگاری‌شده و امنی فراهم کند. اما تنها استفاده از HTTPS کافی نیست؛ چرا که مرورگرها به طور پیش‌فرض ممکن است ابتدا به نسخه HTTP متصل شوند و سپس به HTTPS هدایت شوند. این فاصله زمانی هرچند کوتاه، می‌تواند مورد سوء‌استفاده قرار گیرد. راه‌حل این مشکل استفاده از مکانیزم امنیتی HTTP Strict Transport Security (HSTS) است که از طریق تنظیم یک هدر خاص در پاسخ سرور، به مرورگر دستور می‌دهد تا تنها از ارتباطات HTTPS استفاده کند. این سیاست، یک لایه امنیتی مهم و ضروری برای وب‌سایت‌هایی است که به امنیت کاربران خود اهمیت می‌دهند.

HSTS چیست؟

HSTS یا HTTP Strict Transport Security یک مکانیزم امنیتی مبتنی بر هدرهای HTTP است که برای افزایش امنیت ارتباطات بین مرورگر کاربران و سرورهای وب طراحی شده است. هدف اصلی HSTS این است که اطمینان حاصل کند مرورگر کاربر فقط و فقط از ارتباطات امن مبتنی بر HTTPS برای دسترسی به یک وب‌سایت استفاده می‌کند، و هرگونه تلاش برای استفاده از HTTP (که ناامن است) را مسدود می‌کند.

به طور معمول، زمانی که کاربری آدرس سایتی را بدون مشخص‌کردن پروتکل (مثل فقط نوشتن example.com) در مرورگر وارد می‌کند، مرورگر ممکن است ابتدا از طریق HTTP به سرور متصل شود و سپس توسط سرور به نسخه HTTPS هدایت شود. این فرآیند که به آن “redirect to HTTPS” می‌گویند، فرصتی برای مهاجمان فراهم می‌کند تا از طریق حملاتی مثل SSL Stripping یا Man-in-the-Middle (MITM)، ترافیک را رهگیری یا تغییر دهند.

با فعال‌سازی HSTS، سرور به مرورگر اطلاع می‌دهد که برای مدت مشخصی (مثلاً یک سال) اجازه ندارد به هیچ وجه از HTTP برای آن دامنه استفاده کند. این سیاست از طریق یک هدر به نام Strict-Transport-Security در پاسخ‌های HTTP ارسال می‌شود. مرورگر پس از دریافت این هدر، تمام درخواست‌های بعدی به آن دامنه را به صورت خودکار از طریق HTTPS ارسال می‌کند، حتی اگر کاربر به صورت دستی آدرس HTTP را وارد کند.

به عبارت دیگر، HSTS با حذف کامل امکان برقراری ارتباط ناامن، یک لایه دفاعی مهم برای محافظت از حریم خصوصی و امنیت کاربران فراهم می‌سازد. این ویژگی به‌خصوص برای وب‌سایت‌هایی که داده‌های حساس کاربران مانند اطلاعات ورود، تراکنش‌های بانکی یا پیام‌های شخصی را پردازش می‌کنند، حیاتی و ضروری است.

اجزای هدر HSTS

هدر HSTS با نام Strict-Transport-Security در پاسخ‌های HTTP ارسال می‌شود و به مرورگر اعلام می‌کند که از این پس و برای مدت زمان مشخص، فقط از پروتکل امن HTTPS برای ارتباط با دامنه مورد نظر استفاده کند. این هدر شامل چند پارامتر مهم است که هر کدام نقش خاصی در عملکرد HSTS دارند.

1. max-age

این پارامتر اجباری است و مدت زمانی (بر حسب ثانیه) را مشخص می‌کند که مرورگر باید دامنه مورد نظر را در لیست HSTS خود نگه دارد و فقط از HTTPS برای ارتباط با آن استفاده کند.
برای مثال:

Strict-Transport-Security: max-age=31536000

در مثال بالا، مرورگر به مدت ۳۱۵۳۶۰۰۰ ثانیه (تقریباً یک سال) اجازه استفاده از HTTP را نخواهد داشت و هرگونه تلاش برای برقراری ارتباط ناامن را به HTTPS تغییر خواهد داد. پس از پایان این زمان، اگر دوباره این هدر ارسال نشود، مرورگر سیاست HSTS را حذف می‌کند.

نکته مهم: اگر مقدار max-age برابر صفر (max-age=0) تنظیم شود، به معنای غیرفعال‌سازی HSTS برای دامنه است.

2. includeSubDomains (اختیاری)

با استفاده از این گزینه، سیاست HSTS علاوه بر دامنه اصلی، به تمام زیر دامنه‌ها (subdomains) نیز اعمال می‌شود. به عنوان مثال، اگر این گزینه برای example.com فعال باشد، مرورگر علاوه بر example.com، برای mail.example.com، shop.example.com و دیگر زیر دامنه‌ها نیز صرفاً از HTTPS استفاده خواهد کرد.

Strict-Transport-Security: max-age=31536000; includeSubDomains

هشدار: فعال‌سازی این گزینه نیازمند اطمینان از فعال بودن HTTPS روی تمامی زیر دامنه‌ها است؛ در غیر این صورت، باعث ایجاد خطا و عدم دسترسی به برخی سرویس‌ها خواهد شد.

3. preload (اختیاری)

این گزینه، دامنه را واجد شرایط قرارگیری در لیست Preload مرورگرها می‌کند. مرورگرهای مدرنی مثل Chrome، Firefox و Safari دارای یک لیست داخلی هستند که در آن دامنه‌هایی از قبل به عنوان «فقط HTTPS» شناخته شده‌اند. اگر دامنه‌ای در این لیست قرار گیرد، حتی اولین درخواست کاربر هم از نوع HTTPS خواهد بود، حتی اگر کاربر برای اولین بار به سایت مراجعه کند و HSTS هنوز از قبل در مرورگر او فعال نشده باشد.

Strict-Transport-Security: max-age=31536000; includeSubDomains; preload

برای ورود به این لیست، شرایط زیر باید رعایت شود:

  • گواهی معتبر SSL نصب شده باشد.

  • هدر HSTS شامل max-age حداقل یک سال، گزینه‌های includeSubDomains و preload باشد.

  • درخواست رسمی برای درج در لیست در وب‌سایت hstspreload.org ثبت شود.

جمع‌بندی ساختار کامل هدر HSTS:

Strict-Transport-Security: max-age=31536000; includeSubDomains; preload

  • max-age: مدت اعمال HSTS

  • includeSubDomains: گسترش سیاست به زیر دامنه‌ها

  • preload: ثبت دامنه در لیست پیش‌فرض مرورگرها

این هدر به ظاهر ساده، یکی از قدرتمندترین ابزارها برای محافظت از کاربران در برابر حملات متداول در بستر ناامن HTTP است.

چرا HSTS مهم است؟

در فضای اینترنت، امنیت داده‌های کاربران و جلوگیری از دست‌کاری یا شنود اطلاعات در حین انتقال یکی از چالش‌های اصلی است. در گذشته، بسیاری از وب‌سایت‌ها از پروتکل HTTP برای انتقال داده استفاده می‌کردند که هیچ‌گونه رمزنگاری ارائه نمی‌دهد. این موضوع امکان نفوذ و دسترسی مهاجمان به اطلاعات حساس مانند نام کاربری، رمز عبور، شماره کارت بانکی یا محتوای پیام‌ها را فراهم می‌کرد. حتی با روی آوردن به HTTPS، هنوز راه‌هایی برای سوءاستفاده باقی می‌ماند، به‌خصوص در اولین باری که مرورگر به یک وب‌سایت متصل می‌شود.

۱. مقابله با حملات SSL Stripping

یکی از حملات رایج علیه HTTPS، حمله SSL Stripping است. در این حمله، مهاجم ترافیک بین کاربر و سرور را شنود کرده و هنگام اولین درخواست (که ممکن است به صورت پیش‌فرض به HTTP باشد)، آن را قبل از اینکه مرورگر به HTTPS هدایت شود، قطع می‌کند و محتوا را از طریق HTTP ناامن تحویل می‌دهد. کاربر ممکن است متوجه این تغییر نشود، زیرا همه چیز به‌ظاهر عادی به نظر می‌رسد. در این حالت، اطلاعاتی که کاربر ارسال می‌کند، مثل رمز عبور یا اطلاعات شخصی، در معرض سرقت قرار می‌گیرد.
HSTS این مشکل را به‌طور کامل حل می‌کند، چرا که به مرورگر می‌گوید از همان ابتدا فقط از HTTPS استفاده کند و حتی اگر کاربر لینک HTTP را وارد کند، مرورگر آن را رد کرده یا به HTTPS تبدیل می‌کند.

۲. جلوگیری از Downgrade Attack

در برخی شرایط، مهاجمان می‌توانند سعی کنند ارتباط کاربر را به نسخه قدیمی‌تر یا ناامن‌تری از پروتکل‌های امنیتی (Downgrade Attack) هدایت کنند. به‌طور مثال، اگر کاربر به سایتی با HTTPS متصل شود ولی مهاجم ارتباط را دستکاری کرده و نسخه ناامن HTTP را جایگزین کند، می‌تواند ترافیک را شنود یا تغییر دهد. HSTS این اجازه را نمی‌دهد و اگر مرورگر متوجه شود که سایتی که باید فقط از HTTPS استفاده کند، پاسخ HTTP دریافت کرده، فوراً ارتباط را قطع می‌کند.

۳. اطمینان بیشتر برای کاربران

وقتی یک وب‌سایت از HSTS استفاده می‌کند، این پیام را به کاربران ارسال می‌کند که امنیت آن‌ها برایش اهمیت دارد. این مسئله می‌تواند اعتماد کاربران را افزایش دهد و به بهبود تجربه کاربری کمک کند. کاربران سایت‌هایی که به صورت حرفه‌ای HSTS را پیاده‌سازی کرده‌اند، کمتر در معرض حملات قرار می‌گیرند و احساس امنیت بیشتری دارند.

۴. کاهش خطای انسانی و اشتباهات توسعه‌دهندگان

در بسیاری از موارد، ممکن است توسعه‌دهندگان یا مدیران سایت به اشتباه صفحات یا منابعی از سایت را از طریق HTTP بارگذاری کنند. با فعال بودن HSTS، مرورگر به هیچ‌وجه اجازه بارگذاری منابع از HTTP را نمی‌دهد و این خطاها سریع‌تر شناسایی و اصلاح می‌شوند. این ویژگی به بهبود کلی امنیت پروژه کمک می‌کند.

HSTS یک راهکار نسبتاً ساده ولی بسیار مؤثر برای مقابله با تهدیدات رایج امنیتی در سطح وب است. این مکانیزم به‌تنهایی نمی‌تواند تمام مشکلات امنیتی را حل کند، اما به‌عنوان یکی از اجزای حیاتی در استراتژی امنیت وب‌سایت‌ها، نقش بسیار پررنگی ایفا می‌کند. فعال‌سازی HSTS قدمی هوشمندانه و حرفه‌ای در مسیر ارائه تجربه‌ای امن و قابل اعتماد برای کاربران است.

نحوه فعال‌سازی HSTS

در Apache:

<IfModule mod_headers.c>
Header always set Strict-Transport-Security "max-age=31536000; includeSubDomains; preload"
</IfModule>

در Nginx:

add_header Strict-Transport-Security "max-age=31536000; includeSubDomains; preload" always;

نکته:

  • HSTS فقط روی دامنه‌هایی کار می‌کند که از HTTPS استفاده می‌کنند.

  • اگر هدر به درستی ست نشود یا گواهی SSL معتبر نباشد، مرورگر HSTS را اعمال نمی‌کند.

لیست Preload چیست؟

HSTS preload list لیستی است که توسط مرورگرهایی مانند Chrome، Firefox و Safari نگهداری می‌شود و شامل دامنه‌هایی است که از ابتدا فقط به HTTPS متصل می‌شوند، حتی در اولین بار.

برای قرار گرفتن در این لیست:

  • باید HTTPS روی کل دامنه و زیر دامنه‌ها اعمال شده باشد.

  • هدر HSTS باید شامل preload و includeSubDomains باشد.

  • دامنه باید درخواست ثبت در لیست preload را ارسال کند.

مشکلات احتمالی در استفاده از HSTS

  1. قفل شدن اشتباهی: اگر HSTS با زمان زیاد (مثلاً یک سال) تنظیم شود و گواهی SSL به درستی تمدید نشود، سایت برای کاربران غیرقابل دسترس خواهد شد.

  2. اشکال در محیط توسعه (Dev Environment): استفاده از HSTS در محیط توسعه می‌تواند باعث دردسرهایی در تست شود، چون مرورگر ممکن است اجازه اتصال HTTP را ندهد.

نتیجه‌گیری

HSTS یکی از راهکارهای ساده ولی بسیار قدرتمند برای ایمن‌سازی ارتباطات وب است. با فعال‌سازی این قابلیت، می‌توان از بسیاری از حملات معروف مانند SSL Stripping و Downgrade Attack جلوگیری کرد. اما باید با دقت پیکربندی شود، چرا که اشتباه در تنظیمات می‌تواند دسترسی کاربران به وب‌سایت را مختل کند.

اشتراک گذاری:
برچسب ها:
در تلگرام
کانال ما را دنبال کنید!
در اینستاگرام
ما را دنبال کنید!
مطالب زیر را حتما بخوانید

دیدگاهتان را بنویسید