Security Identifier (SID) چیست؟

زمان مطالعه: 6 دقیقه

در سیستم‌عامل‌های ویندوز، شناسایی و مدیریت کاربران و اشیای امنیتی نقش مهمی در حفظ امنیت و کنترل دسترسی به منابع دارد. برای این منظور، مایکروسافت از یک شناسه منحصربه‌فرد به نام Security Identifier (SID) استفاده می‌کند. SID یک مقدار عددی است که هنگام ایجاد هر کاربر، گروه یا شیء امنیتی (مانند حساب‌های سیستم و سرویس‌ها) تولید شده و برای شناسایی آن در سطح سیستم به کار می‌رود. این شناسه حتی در صورت تغییر نام حساب کاربری، بدون تغییر باقی می‌ماند و همچنان برای شناسایی و تأیید هویت آن حساب استفاده می‌شود. به دلیل این ویژگی، SID‌ها نقش حیاتی در اعمال سیاست‌های امنیتی، مدیریت مجوزها و احراز هویت در شبکه‌های ویندوزی دارند.

SID‌ها در بسیاری از بخش‌های سیستم‌عامل مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله در لیست‌های کنترل دسترسی (ACL – Access Control List) که مشخص می‌کنند چه کاربرانی یا گروه‌هایی اجازه دسترسی به فایل‌ها، پوشه‌ها یا منابع خاصی را دارند. در شبکه‌های مبتنی بر Active Directory، SID‌ها در مدیریت کاربران و گروه‌ها نیز اهمیت زیادی دارند و به کنترل‌کننده‌های دامنه اجازه می‌دهند تا دسترسی‌ها را به‌صورت مرکزی مدیریت کنند. درک مفهوم SID و نحوه استفاده از آن برای مدیران سیستم و کارشناسان امنیت اطلاعات امری ضروری است، زیرا بسیاری از سیاست‌های امنیتی و کنترل‌های دسترسی در ویندوز بر پایه این شناسه‌ها تنظیم می‌شوند.

ساختار و فرمت SID

یک SID شامل چندین بخش است و به‌صورت رشته‌ای از اعداد نمایش داده می‌شود. فرمت کلی یک SID به‌صورت زیر است:

S-1-5-21-3623811015-3361044348-30300820-1013

اجزای این فرمت عبارت‌اند از:

S: این کاراکتر نشان می‌دهد که مقدار موردنظر یک SID است.
1: نسخه SID (همیشه مقدار آن 1 است).
5: مقدار ثابت که نشان‌دهنده خانواده SID‌های تعریف‌شده توسط مایکروسافت است.
21-3623811015-3361044348-30300820: این بخش شناسه منحصر‌به‌فردی است که برای یک دامنه یا کامپیوتر خاص تولید می‌شود.
1013: این مقدار نشان‌دهنده RID (Relative Identifier) است که برای هر کاربر یا گروه در دامنه/سیستم خاص ایجاد می‌شود.

نحوه تخصیص SID‌ها

هر بار که یک کاربر، گروه یا شیء امنیتی جدید در ویندوز ایجاد شود، یک SID جدید برای آن اختصاص داده می‌شود. این SID به حساب کاربری متصل شده و در هر جای سیستم که نیاز به احراز هویت یا تعیین مجوزها باشد، استفاده می‌شود.

اگر یک حساب کاربری حذف شده و دوباره با همان نام ایجاد شود، SID جدیدی به آن اختصاص داده می‌شود. به همین دلیل، حتی اگر دو حساب نام یکسانی داشته باشند، در سطح امنیتی، دو هویت متفاوت محسوب می‌شوند.

SID‌های خاص و پیش‌فرض در ویندوز

مایکروسافت برای برخی از حساب‌های سیستمی و گروه‌های کاربری پیش‌فرض در ویندوز، SIDهای ثابت و از پیش تعیین‌شده‌ای اختصاص داده است. این SID‌ها همیشه مقدار یکسانی دارند، حتی در سیستم‌ها و دامنه‌های مختلف. در ادامه، برخی از مهم‌ترین این SID‌ها توضیح داده شده‌اند:

SID	نام حساب/گروه	توضیحات
S-1-5-18	Local System	یک حساب داخلی با بالاترین سطح دسترسی که توسط سیستم‌عامل برای اجرای فرآیندهای حیاتی استفاده می‌شود. این حساب به تمام منابع سیستم دسترسی دارد.
S-1-5-19	Local Service	یک حساب با سطح دسترسی محدود که برای اجرای سرویس‌هایی که نیازی به مجوزهای بالا ندارند، استفاده می‌شود. این حساب فقط به منابع محلی دسترسی دارد.
S-1-5-20	Network Service	مشابه Local Service، اما برای سرویس‌هایی که نیاز به دسترسی به منابع شبکه دارند. این حساب سطح دسترسی محدودی در سیستم محلی دارد.
S-1-5-32-544	Administrators	گروه مدیران سیستم که دسترسی کاملی به تمامی تنظیمات و فایل‌های سیستم دارند.
S-1-5-32-545	Users	گروه کاربران استاندارد که دارای سطح دسترسی محدودی در سیستم هستند.
S-1-5-32-546	Guests	گروه کاربران مهمان که دسترسی بسیار محدودی دارند و معمولاً برای حساب‌های موقتی یا کاربران ناشناس استفاده می‌شوند.
S-1-5-32-547	Power Users	گروهی که بین کاربران استاندارد و مدیران قرار دارند. اعضای این گروه می‌توانند برخی تنظیمات سیستمی را تغییر دهند.
S-1-5-32-548	Account Operators	گروهی که مجوز مدیریت کاربران و گروه‌ها را دارند اما نمی‌توانند تغییراتی در حساب‌های مدیران ایجاد کنند.
S-1-5-32-549	Server Operators	اعضای این گروه مجاز به مدیریت برخی از تنظیمات سرویس‌های شبکه‌ای مانند به‌روزرسانی درایورها و اشتراک فایل‌ها هستند.
S-1-5-32-550	Print Operators	گروهی که می‌توانند پرینترها را مدیریت کنند، تنظیمات پرینتر را تغییر دهند و عملیات مربوط به چاپ را کنترل کنند.
S-1-5-32-551	Backup Operators	اعضای این گروه مجاز به تهیه نسخه پشتیبان از فایل‌ها و بازیابی آن‌ها هستند، حتی اگر مجوزهای دسترسی معمولی نداشته باشند.
S-1-5-32-552	Replicator	این گروه برای فرآیند همگام‌سازی داده‌ها بین سرورهای ویندوزی استفاده می‌شود.

SID‌های خاص برای کاربران و گروه‌های دامنه (Domain-Specific SIDs)

در محیط‌های مبتنی بر دامنه (Active Directory)، علاوه بر SID‌های محلی، SID‌های خاصی برای کنترل‌کننده‌های دامنه، کاربران و گروه‌های موجود در دامنه نیز وجود دارد. برخی از این SID‌ها عبارت‌اند از:

SID	نام حساب/گروه	توضیحات
S-1-5-21-…-500	Administrator	حساب مدیر اصلی سیستم که به‌صورت پیش‌فرض در تمام سیستم‌های ویندوزی وجود دارد و بالاترین سطح دسترسی را دارد.
S-1-5-21-…-501	Guest	حساب کاربری مهمان که دسترسی محدودی دارد و معمولاً برای کاربران موقتی استفاده می‌شود.
S-1-5-21-…-512	Domain Admins	گروه مدیران دامنه که دسترسی کامل به تمامی سرورها و منابع درون دامنه دارند.
S-1-5-21-…-513	Domain Users	گروهی که شامل تمام کاربران دامنه است. هر حساب کاربری جدید در Active Directory به‌طور خودکار به این گروه اضافه می‌شود.
S-1-5-21-…-514	Domain Guests	گروهی که شامل کاربران مهمان دامنه است و دسترسی محدودی دارد.
S-1-5-21-…-515	Domain Computers	شامل تمام کامپیوترهایی که به دامنه ملحق شده‌اند.
S-1-5-21-…-516	Domain Controllers	شامل تمام کنترل‌کننده‌های دامنه که مدیریت کاربران و امنیت را انجام می‌دهند.
S-1-5-21-…-518	Schema Admins	گروهی با سطح دسترسی بسیار بالا که می‌توانند تغییراتی در ساختار Active Directory ایجاد کنند.
S-1-5-21-…-519	Enterprise Admins	گروهی که دسترسی کامل به تمام دامنه‌های یک Forest دارد. اعضای این گروه می‌توانند دامنه‌های جدید اضافه کنند.

اهمیت SID‌های خاص و پیش‌فرض

SID‌های خاص و پیش‌فرض در ویندوز نقش بسیار مهمی در مدیریت امنیتی سیستم دارند. برخی نکات کلیدی در مورد این SID‌ها عبارت‌اند از:

عدم تغییر SID‌های پیش‌فرض: این SID‌ها در تمامی سیستم‌های ویندوزی ثابت هستند، بنابراین برای امنیت بهتر، باید مجوزهای مربوط به این گروه‌ها را به‌دقت مدیریت کرد.
حذف نکردن حساب‌های سیستمی مانند Administrator و Guest: به‌جای حذف این حساب‌ها، بهتر است آن‌ها را غیرفعال (Disable) کرده و رمز عبور قوی برای آن‌ها تنظیم کنید.
محافظت از گروه‌های مدیریتی مانند Administrators و Domain Admins: اعضای این گروه‌ها باید محدود به افرادی باشند که واقعاً به سطح دسترسی بالا نیاز دارند.
بررسی SID‌های موجود در لیست کنترل دسترسی (ACL): اگر در فایل‌ها یا منابع سیستمی، SIDهای ناشناخته مشاهده شود (مانند S-1-5-21-XXXXX بدون نام کاربری مشخص)، احتمالاً حساب مرتبط با آن قبلاً حذف شده است.

مایکروسافت برای برخی از حساب‌ها و گروه‌های مهم در ویندوز SIDهای ثابت و از پیش تعیین‌شده‌ای اختصاص داده است که نقش کلیدی در امنیت سیستم دارند. این SID‌ها برای حساب‌های سیستمی، کاربران، گروه‌های محلی و دامنه استفاده می‌شوند. درک این SID‌ها و نحوه مدیریت آن‌ها به مدیران شبکه و متخصصان امنیتی کمک می‌کند تا از سیستم‌های ویندوزی به‌طور بهینه محافظت کنند.

استفاده از SID در مجوزها و امنیت

ویندوز از SID برای کنترل دسترسی (Access Control) استفاده می‌کند. هر فایل، پوشه، یا منبعی در سیستم دارای لیست کنترل دسترسی (ACL – Access Control List) است که شامل SID‌هایی است که مجاز به دسترسی به آن منبع هستند.

ابزارهای مشاهده SID:
برای مشاهده SID یک کاربر در ویندوز، می‌توان از Command Prompt یا PowerShell استفاده کرد:

روش اول: استفاده از دستور `whoami /user`

whoami /user

این دستور SID کاربر فعلی را نمایش می‌دهد.

روش دوم: استفاده از PowerShell

Get-WmiObject Win32_UserAccount | Select Name, SID

این دستور تمامی کاربران محلی و SID مربوط به آن‌ها را نمایش می‌دهد.

تبدیل SID به نام کاربری و بالعکس

گاهی نیاز است که از SID به نام کاربری یا از نام کاربری به SID تبدیل انجام شود. برای این کار می‌توان از دستورات زیر در Command Prompt استفاده کرد:

تبدیل SID به نام کاربری:

wmic useraccount where SID='S-1-5-21-3623811015-3361044348-30300820-1001' get Name

تبدیل نام کاربری به SID:

wmic useraccount where Name='UserName' get SID

(به‌جای “UserName”، نام کاربر موردنظر را وارد کنید.)

نتیجه‌گیری و خلاصه مقاله

Security Identifier (SID) یکی از مفاهیم اساسی در سیستم‌عامل ویندوز است که برای شناسایی کاربران، گروه‌ها و دیگر اشیای امنیتی در سیستم به کار می‌رود. SID به عنوان یک شناسه یکتا برای هر کاربر یا گروه تعریف شده و نقش کلیدی در فرآیند کنترل دسترسی (Access Control) و مدیریت امنیت ایفا می‌کند.

در این مقاله، ابتدا مفهوم کلی SID و نحوه ساختار آن توضیح داده شد. سپس روش‌های مشاهده و مدیریت SID از طریق ابزارهای مختلف مانند Command Prompt و Registry بررسی گردید. همچنین، به SID‌های خاص و پیش‌فرض در ویندوز و Active Directory پرداخته شد که شامل حساب‌های سیستمی و گروه‌های امنیتی خاص مانند Local System، Administrators، Users، Domain Admins و سایر گروه‌های امنیتی مهم بودند.

اهمیت SID در امنیت سیستم‌های ویندوزی غیرقابل انکار است. این شناسه‌ها در تعیین سطح دسترسی کاربران و گروه‌ها به منابع مختلف مانند فایل‌ها، پوشه‌ها، سرویس‌ها و تنظیمات سیستم نقش اساسی دارند. یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در نظر گرفت، عدم تغییر مستقیم SID‌های حساس مانند حساب مدیر (Administrator) و حساب‌های سیستمی است، زیرا این تغییرات می‌توانند منجر به مشکلات جدی در عملکرد سیستم و مدیریت امنیت شوند.

از سوی دیگر، مدیریت صحیح SID‌ها در شبکه‌های سازمانی و دامنه‌های Active Directory بسیار حیاتی است. مدیران شبکه باید به دقت ساختار SID‌ها را در هنگام مدیریت حساب‌های کاربری و گروه‌های امنیتی در نظر بگیرند تا از مشکلاتی مانند دسترسی‌های غیرمجاز و حملات امنیتی جلوگیری شود. ابزارهایی مانند PowerShell و Group Policy می‌توانند در مدیریت و بررسی SID‌ها بسیار مفید باشند.

جمع‌بندی نهایی

✅ SID یک شناسه یکتا برای کاربران و گروه‌ها در ویندوز است که برای کنترل دسترسی و امنیت استفاده می‌شود.
✅ هر حساب یا گروه یک SID منحصر‌به‌فرد دارد که حتی پس از حذف و ایجاد مجدد، تغییر می‌کند.
✅ ابزارهایی مانند whoami /user و wmic useraccount get name,sid به مشاهده SID‌ها کمک می‌کنند.
✅ برخی SID‌ها مانند S-1-5-18 (Local System) و S-1-5-21-...-500 (Administrator) به‌صورت پیش‌فرض و ثابت در سیستم وجود دارند.
✅ مدیریت صحیح SID در Active Directory برای حفظ امنیت شبکه‌های سازمانی بسیار مهم است.

با درک صحیح از SID و نحوه عملکرد آن، می‌توان سطح امنیتی بالاتری برای سیستم‌های ویندوزی و شبکه‌های سازمانی فراهم کرد و از دسترسی‌های غیرمجاز جلوگیری نمود.