بررسی دوره IR-200: تسلط بر واکنش به حوادث و شکار تهدیدات پیشرفته

دوره IR-200 توسط Offensive Security ارائه شده و یکی از جدیدترین دوره‌های این شرکت در زمینه امنیت سایبری، به ویژه در حوزه واکنش به حوادث (Incident Response) و شکار تهدیدات (Threat Hunting) است. این دوره بیشتر روی تحلیل حملات واقعی، شناسایی رفتارهای مخرب و انجام واکنش سریع در برابر حوادث امنیتی تمرکز دارد.

🎯 اهداف دوره IR-200

این دوره برای متخصصان امنیت سایبری طراحی شده که به دنبال مهارت‌های عملی در شناسایی و پاسخ به تهدیدات پیشرفته هستند. برخی از مهم‌ترین اهداف آن عبارت‌اند از:

✅ درک مراحل حملات سایبری: بررسی مدل Cyber Kill Chain و نحوه استفاده از آن برای تشخیص رفتارهای مخرب.
✅ تحلیل شواهد دیجیتال: یادگیری نحوه تجزیه‌وتحلیل لاگ‌ها، داده‌های شبکه و فایل‌های بدافزار.
✅ شناسایی و مقابله با حملات APT: بررسی گروه‌های مهاجم پیشرفته و روش‌های نفوذ آن‌ها.
✅ بهبود قابلیت شکار تهدیدات: استفاده از تکنیک‌های پیشرفته برای یافتن تهدیدات پنهان در شبکه.
✅ اجرای اقدامات واکنشی سریع: طراحی و اجرای پاسخ مناسب به حملات در مراحل مختلف آن.

🏗 ساختار دوره و سرفصل‌های کلیدی

دوره IR-200 به گونه‌ای طراحی شده که ترکیبی از آموزش‌های تئوری و عملی است. این دوره شامل ویدیوهای آموزشی، تمرین‌های عملی، آزمایشگاه‌های شبیه‌سازی شده و سناریوهای واقعی است که به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا مهارت‌های عملی و تجربی در زمینه واکنش به حوادث و شکار تهدیدات را به دست آورند.

مدت زمان دوره

این دوره معمولاً به مدت ۶ هفته برگزار می‌شود و به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که در زمان مناسب به تمرینات پرداخته و مطالب جدید را یاد بگیرند.

روش‌های آموزش

• ویدیوهای آموزشی: این ویدیوها مباحث تئوری را به صورت جامع و واضح شرح می‌دهند.
• تمرینات عملی: در این بخش، شرکت‌کنندگان می‌توانند مهارت‌های خود را در یک محیط شبیه‌سازی‌شده پیاده‌سازی کنند.
• آزمایشگاه‌های شبیه‌سازی: سناریوهای شبیه‌سازی‌شده واقعی که به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهند تا در شرایط واقعی حمله، واکنش‌های لازم را اتخاذ کنند.
• چالش‌های عملی: در پایان هر بخش از دوره، چالش‌های عملی وجود دارند که شرکت‌کنندگان باید به آن‌ها پاسخ دهند و مهارت‌های جدید خود را ارزیابی کنند.

📝 سرفصل‌های کلیدی دوره IR-200

۱. مقدمه‌ای بر Incident Response و Threat Hunting

این بخش اساس و پایه‌ای‌ترین مفاهیم در زمینه واکنش به حوادث و شکار تهدیدات را آموزش می‌دهد:

• واکنش به حوادث (Incident Response) چیست و چگونه سازمان‌ها باید به حملات واکنش نشان دهند؟
• تفاوت‌ها و شباهت‌ها بین Incident Response و Threat Hunting.
• معرفی فرآیندهای Cyber Kill Chain و MITRE ATT&CK برای شناسایی و تحلیل حملات.
• مفاهیم پایه‌ای مانند IOC (Indicators of Compromise)، IOA (Indicators of Attack) و TTP (Tactics, Techniques, and Procedures).

۲. جمع‌آوری و تحلیل شواهد دیجیتال

یکی از بخش‌های کلیدی دوره، تمرکز بر روی توانمندی جمع‌آوری و تحلیل شواهد دیجیتال است:

• جمع‌آوری لاگ‌ها: یادگیری نحوه جمع‌آوری لاگ‌های سیستم و شبکه از Windows، Linux، و macOS.
• ابزارهای تحلیل لاگ: معرفی ابزارهایی مثل ELK Stack، Splunk و Graylog که برای تحلیل و مدیریت لاگ‌ها کاربرد دارند.
• شناسایی شواهد مخفیانه: شبیه‌سازی حملات و نحوه یافتن نشانه‌های حملات پیچیده مانند rootkits و anti-forensics techniques.

۳. شکار تهدیدات در شبکه و نقاط پایانی (Endpoints)

در این بخش، شرکت‌کنندگان یاد می‌گیرند که چگونه تهدیدات را در شبکه و نقاط پایانی شناسایی کنند:

• تحلیل ترافیک شبکه: استفاده از ابزارهایی مانند Wireshark و Zeek (Bro IDS) برای شناسایی ترافیک مشکوک.
• تحلیل حافظه (Memory Forensics): استفاده از ابزارهایی مانند Volatility و Rekall برای استخراج و تحلیل داده‌های حافظه.
• شکار تهدیدات در نقاط پایانی: بررسی رفتارهای مشکوک در سیستم‌های عامل مختلف و استفاده از Sysmon و Windows Event Logs.

۴. تحلیل بدافزار و تهدیدات پیشرفته

در این قسمت، شرکت‌کنندگان با انواع بدافزارها و تهدیدات پیشرفته آشنا می‌شوند:

• مهندسی معکوس بدافزار: تحلیل بدافزارهای رایج و نحوه شبیه‌سازی حملات در محیط‌های آزمایشی.
• شناسایی PowerShell Attacks، Living off the Land Binaries (LOLBins) و C2 Frameworks (مانند Mythic و Cobalt Strike).
• رایانساموئر: چگونگی شناسایی و مقابله با بدافزارهایی مانند ransomware و backdoors.

۵. طراحی و اجرای پاسخ به حوادث (Incident Response Playbook)

این بخش به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا روش‌های مناسب برای واکنش به حملات را طراحی و اجرا کنند:

• طراحی Incident Response Plan برای سازمان.
• استفاده از Playbooks برای واکنش سریع به حملات.
• شبیه‌سازی سناریوهای مختلف حمله (مانند حملات phishing، DDoS و Advanced Persistent Threats (APT)).
• استفاده از ابزارهایی مثل YARA و Sigma Rules برای شناسایی بدافزار و سایر تهدیدات.

۶. آزمایشگاه‌های شبیه‌سازی و سناریوهای عملی

در این بخش، شرکت‌کنندگان به سناریوهای واقعی حمله وارد می‌شوند و باید از مهارت‌های خود برای شبیه‌سازی واکنش به حادثه استفاده کنند:

• شبیه‌سازی حملات به شبکه و نقاط پایانی.
• واکنش به حملات در زمان واقعی و استفاده از ابزارهای مختلف برای تشخیص و جلوگیری از تهدیدات.
• تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از حملات و طراحی واکنش‌های بهینه.

دوره IR-200 از OffSec برای کسانی که به دنبال تسلط بر واکنش به حوادث و شکار تهدیدات پیشرفته هستند، بسیار مناسب است. ترکیب آموزش‌های تئوری با تمرینات عملی در محیط‌های شبیه‌سازی‌شده به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهد که مهارت‌های خود را در شرایط واقعی حمله تقویت کنند.

⚙ ابزارهای کلیدی مورد استفاده در دوره

در دوره IR-200: Incident Response & Threat Hunting از Offensive Security، شرکت‌کنندگان با مجموعه‌ای از ابزارهای حرفه‌ای و پرکاربرد در زمینه واکنش به حوادث و شکار تهدیدات آشنا می‌شوند. این ابزارها به طور ویژه برای شبیه‌سازی حملات، شناسایی تهدیدات و تجزیه و تحلیل شواهد دیجیتال طراحی شده‌اند. در اینجا به بررسی ابزارهای کلیدی و نحوه استفاده از آن‌ها در دوره پرداخته می‌شود:

۱. ELK Stack (Elasticsearch, Logstash, Kibana)

ELK Stack مجموعه‌ای از سه ابزار قدرتمند است که برای جمع‌آوری، پردازش و تحلیل لاگ‌ها و داده‌های مربوط به امنیت شبکه استفاده می‌شود:

• Elasticsearch: برای جستجوی سریع و تحلیل داده‌های بزرگ به کار می‌رود. این ابزار قادر به ذخیره‌سازی مقادیر زیادی از داده‌ها و امکان جستجوی سریع آن‌ها را فراهم می‌آورد.
• Logstash: به جمع‌آوری، پردازش و انتقال داده‌ها از منابع مختلف کمک می‌کند. این ابزار قادر است داده‌ها را از لاگ‌های مختلف (مثلاً از سرورها یا دستگاه‌های شبکه) جمع‌آوری کرده و آن‌ها را برای تجزیه و تحلیل آماده کند.
• Kibana: به شما این امکان را می‌دهد که داده‌ها را به صورت بصری تجزیه و تحلیل کرده و داشبوردهای قدرتمندی بسازید تا تهدیدات و رفتارهای مشکوک را شناسایی کنید.

کاربرد در دوره: در دوره IR-200، شرکت‌کنندگان از ELK Stack برای جمع‌آوری و تحلیل لاگ‌های شبکه و سیستم‌های عامل مختلف استفاده می‌کنند و رفتارهای مشکوک را شناسایی می‌کنند.

۲. Splunk

Splunk یکی از ابزارهای پیشرفته برای مانیتورینگ، جستجو و تجزیه و تحلیل داده‌ها از منابع مختلف است. این ابزار به ویژه در زمینه تحلیل لاگ‌های امنیتی کاربرد دارد:

• تجزیه و تحلیل لاگ‌ها: از Splunk برای جمع‌آوری و تحلیل لاگ‌های مختلف (ویندوز، لینوکس، فایروال‌ها و IDS/IPS) استفاده می‌شود.
• ذخیره‌سازی داده‌ها: Splunk قادر است داده‌ها را به شکلی کارآمد ذخیره و بازیابی کند تا بتوان در صورت نیاز به سرعت به آن‌ها دسترسی داشت.

کاربرد در دوره: در این دوره، از Splunk برای مدیریت و تجزیه و تحلیل لاگ‌های مختلف استفاده می‌شود و به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا تهدیدات را شناسایی کرده و به سرعت به آن‌ها واکنش نشان دهند.

۳. Wireshark

Wireshark یک ابزار تحلیل ترافیک شبکه است که برای بررسی داده‌های عبوری از شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. این ابزار به ویژه برای تحلیل بسته‌های شبکه مفید است:

• تحلیل بسته‌ها: Wireshark می‌تواند بسته‌های شبکه را شبیه‌سازی کرده و اطلاعات دقیق از ترافیک عبوری در شبکه جمع‌آوری کند.
• تشخیص تهدیدات شبکه‌ای: با استفاده از این ابزار، می‌توان ترافیک مشکوک مانند حملات Man-in-the-Middle (MitM)، sniffing و DoS/DDoS را شناسایی کرد.

کاربرد در دوره: در دوره IR-200، شرکت‌کنندگان از Wireshark برای تجزیه و تحلیل ترافیک شبکه و شناسایی رفتارهای مشکوک استفاده می‌کنند. این ابزار برای تشخیص حملات از جمله brute force، reconnaissance و command-and-control traffic بسیار مفید است.

۴. Zeek (Bro IDS)

Zeek که قبلاً به نام Bro IDS شناخته می‌شد، یک سیستم تشخیص نفوذ (IDS) قدرتمند است که برای تحلیل ترافیک شبکه و شناسایی رفتارهای غیرعادی به کار می‌رود:

• شکار تهدیدات: Zeek با تجزیه و تحلیل ترافیک شبکه، قادر است تهدیدات و رفتارهای غیرعادی را شناسایی کند.
• جمع‌آوری اطلاعات: این ابزار اطلاعات دقیق در مورد پروتکل‌های شبکه، تراکنش‌ها و ارتباطات را ذخیره می‌کند.

کاربرد در دوره: در این دوره، شرکت‌کنندگان از Zeek برای جمع‌آوری داده‌های شبکه و شناسایی تهدیدات مبتنی بر پروتکل‌های مختلف (مانند HTTP، DNS، SSH و FTP) استفاده می‌کنند.

۵. Volatility

Volatility یک ابزار تحلیل حافظه است که برای تجزیه و تحلیل dumps حافظه سیستم‌های مختلف طراحی شده است. این ابزار به شناسایی نشانه‌های حملات و بدافزارها در حافظه کمک می‌کند:

• تحلیل حافظه RAM: از این ابزار برای تحلیل حافظه سیستم‌ها استفاده می‌شود تا بدافزارهایی که در حافظه قرار دارند شناسایی شوند.
• شکار بدافزار: از Volatility می‌توان برای شناسایی rootkits، کرنل‌های مخرب و دیگر بدافزارهایی که فقط در حافظه سیستم حضور دارند، استفاده کرد.

کاربرد در دوره: در دوره IR-200، از Volatility برای تحلیل dumps حافظه سیستم و شناسایی بدافزارهایی که در حافظه مخفی شده‌اند، استفاده می‌شود.

۶. Cuckoo Sandbox

Cuckoo Sandbox یک محیط شبیه‌سازی شده برای تحلیل بدافزار است که به تحلیلگران این امکان را می‌دهد تا بدافزارها را در یک محیط ایزوله شبیه‌سازی کنند:

• تحلیل خودکار بدافزار: Cuckoo Sandbox به طور خودکار بدافزار را در یک محیط مجازی شبیه‌سازی کرده و رفتار آن را گزارش می‌کند.
• گزارش‌دهی دقیق: این ابزار گزارش دقیقی از فعالیت‌های بدافزار مانند تغییرات رجیستری، ایجاد فایل‌های جدید، ارتباطات شبکه‌ای و غیره فراهم می‌کند.

کاربرد در دوره: شرکت‌کنندگان در دوره IR-200 از Cuckoo Sandbox برای تحلیل بدافزارهایی که در شبکه یا سیستم‌های هدف اجرا می‌شوند، استفاده می‌کنند.

۷. YARA

YARA ابزاری است که برای شناسایی بدافزار و سایر تهدیدات با استفاده از الگوها و ویژگی‌ها به کار می‌رود:

• نوشتن قواعد شناسایی: با استفاده از YARA می‌توان قواعدی نوشت که ویژگی‌های خاص بدافزارها (مانند توالی بایت‌ها یا نشانه‌های رفتار) را شناسایی کند.
• جستجو در فایل‌ها و لاگ‌ها: از YARA می‌توان برای جستجو در فایل‌ها و لاگ‌ها برای پیدا کردن نشانه‌هایی از بدافزارها استفاده کرد.

کاربرد در دوره: در دوره IR-200، از YARA برای نوشتن قواعد شناسایی بدافزار و جستجو در داده‌ها برای یافتن تهدیدات جدید استفاده می‌شود.

۸. Sigma Rules

Sigma یک زبان استاندارد برای نوشتن قوانین جستجو در لاگ‌ها است که برای شناسایی تهدیدات استفاده می‌شود:

• نوشتن و اجرا کردن قوانین جستجو: Sigma به شما کمک می‌کند تا الگوهای حملات را در داده‌های لاگ شناسایی کنید.
• هماهنگی با دیگر ابزارها: می‌توان قوانین Sigma را با ابزارهایی مانند ElasticSearch یا Splunk ترکیب کرد تا جستجوی دقیق‌تری انجام شود.

کاربرد در دوره: در دوره IR-200، شرکت‌کنندگان از Sigma برای نوشتن و اجرای قوانین جستجو برای شناسایی تهدیدات و حملات در لاگ‌ها استفاده می‌کنند.

در دوره IR-200 از ابزارهای پیشرفته و حرفه‌ای مانند Wireshark، Splunk، ELK Stack، Volatility و Cuckoo Sandbox برای تجزیه و تحلیل تهدیدات، جمع‌آوری شواهد و شبیه‌سازی حملات استفاده می‌شود. این ابزارها به شرکت‌کنندگان این امکان را می‌دهند که مهارت‌های خود را در دنیای واقعی تهدیدات و حملات ارتقا دهند.

🎓 مدرک و آزمون OSIR (OffSec Certified Incident Responder)

در پایان دوره، شرکت‌کنندگان می‌توانند در آزمون OSIR (OffSec Certified Incident Responder) شرکت کنند. این آزمون شامل یک سناریوی واقعی حمله است که در آن باید لاگ‌ها را تحلیل کنید، حمله را شناسایی کنید و راهکار مناسبی ارائه دهید.

✅ آزمون ۲۴ ساعته است و بر اساس چالش‌های دنیای واقعی طراحی شده است.
✅ در صورت موفقیت، مدرک OSIR را دریافت خواهید کرد که اعتبار بالایی در حوزه Incident Response & Threat Hunting دارد.

🏆 مزایا و معایب دوره IR-200

✅ مزایا

✔ تمرکز عملیاتی بالا – تمام تمرینات بر اساس سناریوهای واقعی است.
✔ استفاده از ابزارهای حرفه‌ای – کار با ابزارهایی که در شرکت‌های امنیتی استفاده می‌شوند.
✔ مدرک معتبر OSIR – یکی از بهترین گواهینامه‌ها در زمینه Incident Response.

❌ معایب

⚠ پیش‌نیازهای فنی بالا – نیاز به تجربه در تحلیل لاگ‌ها و امنیت شبکه دارد.
⚠ آزمون سخت و چالشی – برای موفقیت در آزمون باید دانش عملی قوی داشته باشید.
⚠ هزینه بالا – مانند سایر دوره‌های OffSec، هزینه شرکت در این دوره بالاست.

🔥 جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

دوره IR-200 یک گزینه عالی برای افرادی است که می‌خواهند مهارت‌های خود را در زمینه واکنش به حوادث و شکار تهدیدات افزایش دهند. با تمرین‌های عملی، کار با ابزارهای حرفه‌ای، و یک آزمون چالش‌برانگیز، این دوره می‌تواند متخصصان امنیتی را برای مقابله با تهدیدات پیشرفته آماده کند.

اگر به دنبال یک دوره عملی و حرفه‌ای در زمینه Incident Response & Threat Hunting هستید، IR-200 یکی از بهترین گزینه‌هاست.