راهنمای جامع استفاده از OpenVAS: ابزار ارزیابی آسیب‌پذیری‌های شبکه و سیستم‌های اطلاعاتی

۱. معرفی OpenVAS

OpenVAS که مخفف “Open Vulnerability Assessment System” است، یکی از قوی‌ترین ابزارهای اسکن و ارزیابی آسیب‌پذیری‌های منبع‌باز برای شبکه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی می‌باشد. این ابزار در شناسایی و تحلیل آسیب‌پذیری‌ها نقش بسیار مهمی دارد و به سازمان‌ها و تیم‌های امنیتی کمک می‌کند تا نقاط ضعف موجود در زیرساخت‌های خود را شناسایی و برطرف کنند. OpenVAS بخشی از مجموعه ابزارهای Greenbone Vulnerability Management (GVM) محسوب می‌شود و به عنوان یک پلتفرم جامع و انعطاف‌پذیر، توانایی شناسایی آسیب‌پذیری‌های متنوعی را داراست.

۲. تاریخچه و توسعه

OpenVAS در ابتدا به عنوان یک انشعاب از ابزار Nessus ایجاد شد. Nessus یکی از ابزارهای محبوب ارزیابی آسیب‌پذیری بود، اما پس از تغییر مدل تجاری خود و غیرفعال‌سازی نسخه منبع‌باز، پروژه OpenVAS به وجود آمد تا بتواند نسخه‌ای متن‌باز از این ابزار را برای جامعه امنیتی فراهم آورد. از آن زمان، OpenVAS به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای اسکن و ارزیابی آسیب‌پذیری تبدیل شده و به‌صورت پیوسته به‌روزرسانی می‌شود.

۳. ویژگی‌ها و قابلیت‌های OpenVAS

OpenVAS دارای مجموعه‌ای از قابلیت‌ها و ویژگی‌های پیشرفته است که به آن اجازه می‌دهد آسیب‌پذیری‌های مختلف را شناسایی و گزارش کند. در ادامه برخی از ویژگی‌های مهم آن بررسی شده است:

• پایگاه داده گسترده و به‌روزرسانی مداوم: OpenVAS دارای یک پایگاه داده بزرگ از آسیب‌پذیری‌ها و تست‌های امنیتی است که به طور مداوم به‌روز می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که این ابزار توانایی شناسایی جدیدترین آسیب‌پذیری‌ها را داشته باشد.
• اسکن شبکه‌ها و سیستم‌ها: OpenVAS می‌تواند سیستم‌های مختلفی را اسکن کرده و آسیب‌پذیری‌های مربوط به نرم‌افزارها، پیکربندی‌های نادرست و سرویس‌های غیر ایمن را شناسایی کند.
• گزارش‌های جامع و دقیق: این ابزار پس از اتمام هر اسکن، گزارشی جامع و دقیق ارائه می‌دهد که شامل آسیب‌پذیری‌های شناسایی شده، سطح ریسک و توصیه‌های لازم برای رفع آن‌ها است.
• پشتیبانی از پروتکل‌ها و سرویس‌های مختلف: OpenVAS می‌تواند با انواع پروتکل‌ها مانند HTTP، FTP، SMTP، و پروتکل‌های دیگر کار کند، که این امر باعث انعطاف‌پذیری بالای آن در محیط‌های شبکه‌ای مختلف می‌شود.
• رتبه‌بندی آسیب‌پذیری‌ها: این ابزار آسیب‌پذیری‌ها را بر اساس سطح ریسک آن‌ها طبقه‌بندی می‌کند، که به تیم‌های امنیتی امکان می‌دهد اولویت‌های بهتری برای رفع آسیب‌پذیری‌ها تعیین کنند.

۴. نحوه کار OpenVAS

OpenVAS از مجموعه‌ای از ماژول‌ها و پلاگین‌های امنیتی تشکیل شده است که به آن امکان می‌دهد تا به صورت دقیق و جامع شبکه‌ها و سیستم‌ها را اسکن کند. روند کار OpenVAS به صورت زیر است:

1. شناسایی شبکه و سیستم‌ها: OpenVAS ابتدا شبکه را اسکن کرده و تمام میزبان‌های فعال و سرویس‌های در حال اجرا را شناسایی می‌کند.
2. اسکن آسیب‌پذیری‌ها: پس از شناسایی میزبان‌ها، OpenVAS با استفاده از تست‌های آسیب‌پذیری خود، سرویس‌ها و نرم‌افزارهای مختلف را اسکن کرده و به دنبال مشکلات امنیتی می‌گردد.
3. گزارش‌گیری: در نهایت، OpenVAS گزارشی جامع و تفصیلی از آسیب‌پذیری‌های شناسایی شده ارائه می‌دهد. این گزارش شامل جزئیاتی از نوع آسیب‌پذیری، درجه خطر، و راهکارهای پیشنهادی برای رفع آن است.

۵. نصب و پیکربندی OpenVAS

نصب و راه‌اندازی OpenVAS می‌تواند پیچیدگی‌هایی داشته باشد، اما با دنبال کردن مراحل زیر به‌سادگی قابل انجام است. توجه داشته باشید که بهتر است OpenVAS را بر روی سیستم‌عامل‌های لینوکسی نظیر Ubuntu یا Kali Linux نصب کنید.

مراحل نصب OpenVAS:

1. به‌روزرسانی سیستم‌عامل: ابتدا با استفاده از دستورات مربوطه، سیستم‌عامل خود را به‌روز کنید.
2. نصب OpenVAS: از مخازن لینوکسی می‌توانید با استفاده از دستورات زیر OpenVAS را نصب کنید:
   sudo apt update
sudo apt install openvas

3. پیکربندی اولیه: پس از نصب، دستور زیر را اجرا کنید تا پایگاه داده و تنظیمات اولیه انجام شوند:
   sudo gvm-setup

4. راه‌اندازی سرویس‌ها: بعد از پیکربندی، می‌توانید سرویس OpenVAS را راه‌اندازی کنید و به وب‌سایت مدیریت آن دسترسی پیدا کنید:
   sudo gvm-start

5. اجرای اولین اسکن: با ورود به رابط کاربری وب OpenVAS می‌توانید اولین اسکن خود را اجرا کرده و نتایج را بررسی کنید.

۶. موارد استفاده و کاربردهای OpenVAS

• ارزیابی امنیت شبکه‌ها و سیستم‌ها: سازمان‌ها می‌توانند از OpenVAS برای ارزیابی امنیت شبکه‌ها و شناسایی آسیب‌پذیری‌ها استفاده کنند.
• مدیریت ریسک‌ها: این ابزار به تیم‌های امنیتی کمک می‌کند تا ریسک‌های موجود در زیرساخت‌ها را شناسایی کرده و اولویت‌های خود را در رفع آسیب‌پذیری‌ها تعیین کنند.
• تحلیل و بررسی انطباق با استانداردها: سازمان‌هایی که نیاز به انطباق با استانداردهایی مانند PCI-DSS دارند، می‌توانند از گزارش‌های OpenVAS برای تحلیل وضعیت امنیتی خود استفاده کنند.

۷. مزایا و معایب OpenVAS

مانند هر ابزار دیگری، OpenVAS نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است:

مزایا:

• منبع‌باز و رایگان: یکی از بزرگ‌ترین مزایای OpenVAS این است که به صورت رایگان و منبع‌باز در دسترس است و می‌تواند بدون هزینه در پروژه‌های امنیتی استفاده شود.
• پایگاه داده به‌روز: OpenVAS با داشتن پایگاه داده‌ای که به طور منظم به‌روزرسانی می‌شود، همیشه توانایی شناسایی آخرین آسیب‌پذیری‌ها را دارد.
• گزارش‌های جامع: گزارش‌های دقیق و شامل جزئیات مشکلات امنیتی به تیم‌های امنیتی کمک می‌کند تا به صورت دقیق اقدام به رفع آسیب‌پذیری‌ها نمایند.

معایب:

• پیچیدگی در نصب و پیکربندی: نصب و پیکربندی OpenVAS ممکن است برای کاربران تازه‌کار دشوار باشد و نیاز به دانش فنی بالایی دارد.
• زمان طولانی برای اسکن: بسته به تعداد سیستم‌ها و حجم داده‌ها، زمان اسکن ممکن است طولانی باشد که می‌تواند باعث کندی در روند کار تیم‌های امنیتی شود.
• منابع سخت‌افزاری بالا: OpenVAS برای انجام اسکن‌های جامع و دقیق، نیاز به منابع سخت‌افزاری مناسبی دارد و در سیستم‌های ضعیف ممکن است کارایی خوبی نداشته باشد.

۸. جمع‌بندی

OpenVAS یکی از قدرتمندترین ابزارهای اسکن و ارزیابی آسیب‌پذیری‌ها است که به تیم‌های امنیتی و مدیران شبکه امکان می‌دهد تا آسیب‌پذیری‌های موجود در شبکه‌ها و سیستم‌های خود را شناسایی و رفع کنند. با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد و امکانات جامع این ابزار، OpenVAS به یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها برای ارزیابی امنیتی در پروژه‌های مختلف تبدیل شده است. با این حال، ممکن است کاربران تازه‌کار به دلیل پیچیدگی‌های نصب و نیاز به منابع مناسب، با چالش‌هایی مواجه شوند. با استفاده صحیح از این ابزار، سازمان‌ها می‌توانند به شکل مؤثری سطح امنیت شبکه‌های خود را بهبود بخشند و از تهدیدات امنیتی جلوگیری کنند.

مقایسه جامع OpenVAS و Nessus: کدام ابزار ارزیابی آسیب‌پذیری برای شما مناسب‌تر است؟

در ادامه به مقایسه‌ای جامع بین OpenVAS و Nessus می‌پردازیم که دو ابزار پرکاربرد در زمینه ارزیابی آسیب‌پذیری‌ها و اسکن امنیتی هستند. این مقایسه به بررسی تفاوت‌ها و مزایا و معایب هر یک از این ابزارها می‌پردازد تا کاربران بتوانند ابزار مناسب خود را بر اساس نیازها و منابع موجود انتخاب کنند.

۱. معرفی OpenVAS و Nessus

• OpenVAS: یک ابزار منبع‌باز و رایگان است که برای شناسایی و تحلیل آسیب‌پذیری‌ها در شبکه‌ها و سیستم‌ها به کار می‌رود. این ابزار بخشی از پروژه Greenbone Vulnerability Management (GVM) است و به طور منظم به‌روزرسانی می‌شود.
• Nessus: یکی از محبوب‌ترین ابزارهای تجاری ارزیابی آسیب‌پذیری است که توسط شرکت Tenable توسعه داده شده است. این ابزار قابلیت‌های پیشرفته‌ای در شناسایی آسیب‌پذیری‌ها و ایجاد گزارش‌های دقیق دارد.

۲. مقایسه قابلیت‌ها

• پایگاه داده آسیب‌پذیری‌ها:
  • OpenVAS از پایگاه داده‌ای منبع‌باز استفاده می‌کند که به صورت مداوم توسط Greenbone به‌روزرسانی می‌شود و شامل آسیب‌پذیری‌های رایج و جدید است.
  • Nessus از پایگاه داده اختصاصی Tenable استفاده می‌کند که شامل اطلاعات بسیار جامع و گسترده‌ای از آسیب‌پذیری‌هاست و به طور منظم و سریع به‌روزرسانی می‌شود.
• دقت در شناسایی آسیب‌پذیری‌ها:
  • Nessus در شناسایی آسیب‌پذیری‌ها به دلیل الگوریتم‌های پیشرفته و استفاده از پایگاه داده جامع Tenable معمولاً دقت بالاتری دارد.
  • OpenVAS نیز در شناسایی آسیب‌پذیری‌ها دقت قابل‌قبولی دارد، اما ممکن است در مقایسه با Nessus برخی آسیب‌پذیری‌های خاص را شناسایی نکند.
• گزارش‌دهی:
  • هر دو ابزار گزارش‌های جامعی ارائه می‌دهند. با این حال، Nessus در زمینه گزارش‌دهی و سفارشی‌سازی گزارش‌ها بسیار قوی‌تر عمل می‌کند و انواع گزارش‌های قابل تنظیم و قابل خواندن را برای مدیران امنیتی فراهم می‌کند.
  • OpenVAS نیز گزارش‌های کاملی ارائه می‌دهد، اما قابلیت سفارشی‌سازی آن به نسبت Nessus کمتر است.

۳. مقایسه کاربردها و محیط استفاده

• OpenVAS:
  • به عنوان یک ابزار رایگان و منبع‌باز، بیشتر در محیط‌های کوچک و متوسط و برای استفاده شخصی یا سازمان‌های غیرانتفاعی و آموزشی توصیه می‌شود.
  • OpenVAS بیشتر مناسب کاربرانی است که تجربه کافی در زمینه اسکن آسیب‌پذیری دارند و می‌توانند با چالش‌های پیکربندی و نگهداری ابزار مواجه شوند.
• Nessus:
  • به عنوان یک ابزار تجاری و پولی، بیشتر در سازمان‌های بزرگ و محیط‌های حرفه‌ای استفاده می‌شود و پشتیبانی رسمی نیز ارائه می‌دهد.
  • این ابزار با محیط کاربری ساده و قابلیت‌های پیشرفته، گزینه مناسبی برای تیم‌های امنیتی حرفه‌ای است که نیاز به اسکن و تحلیل سریع و دقیق دارند.

۴. مقایسه نصب و پیکربندی

• OpenVAS:
  • نصب و پیکربندی OpenVAS پیچیده‌تر از Nessus است و ممکن است نیاز به دانش فنی بالاتری داشته باشد. پیکربندی اولیه، بروزرسانی‌ها و تنظیمات خاص ممکن است زمان‌بر باشد.
• Nessus:
  • نصب و پیکربندی Nessus نسبتاً ساده‌تر است. کاربر می‌تواند به راحتی این ابزار را نصب کند و با رابط کاربری کاربرپسند آن به سرعت اسکن‌ها را اجرا کند. این ابزار به صورت خودکار به‌روزرسانی می‌شود که این فرآیند را آسان‌تر می‌کند.

۵. مقایسه هزینه‌ها

• OpenVAS: این ابزار کاملاً رایگان است و هیچ هزینه‌ای برای لایسنس یا استفاده از آن پرداخت نمی‌شود. بنابراین، گزینه‌ای ایده‌آل برای سازمان‌ها و افرادی است که بودجه محدودی دارند.
• Nessus: این ابزار تجاری است و برای استفاده از آن باید لایسنس تهیه شود. نسخه Nessus Essentials رایگان است، اما برای استفاده از قابلیت‌های پیشرفته و کسب دسترسی به پایگاه داده گسترده آسیب‌پذیری‌ها، باید نسخه تجاری Nessus Professional خریداری شود.

۶. مزایا و معایب OpenVAS و Nessus

مزایا و معایب OpenVAS:

• مزایا:
  • منبع‌باز و رایگان بودن
  • پایگاه داده به‌روز
  • قابلیت انعطاف‌پذیری در استفاده برای سازمان‌های کوچک
• معایب:
  • پیچیدگی در نصب و پیکربندی
  • نیاز به دانش فنی بالا
  • دقت پایین‌تر در شناسایی برخی آسیب‌پذیری‌ها در مقایسه با Nessus

مزایا و معایب Nessus:

• مزایا:
  • دقت بالا در شناسایی آسیب‌پذیری‌ها
  • رابط کاربری کاربرپسند
  • گزارش‌های سفارشی‌سازی شده و جامع
  • پشتیبانی رسمی و به‌روزرسانی مداوم
• معایب:
  • نیاز به پرداخت هزینه برای لایسنس نسخه‌های حرفه‌ای
  • عدم دسترسی به کد منبع برای بررسی و شخصی‌سازی ابزار

۷. جمع‌بندی و انتخاب بین OpenVAS و Nessus

انتخاب بین OpenVAS و Nessus بستگی به نیازها و منابع شما دارد. اگر یک سازمان کوچک هستید یا بودجه محدودی دارید، OpenVAS به عنوان یک ابزار رایگان و منبع‌باز گزینه مناسبی است که می‌تواند امنیت شبکه شما را به شکل قابل‌توجهی افزایش دهد. از طرفی، اگر به دنبال دقت بیشتر، پشتیبانی رسمی و گزارش‌های سفارشی هستید و بودجه کافی در اختیار دارید، Nessus انتخاب بهتری خواهد بود.

در نهایت، هر دو ابزار از محبوب‌ترین گزینه‌ها در زمینه ارزیابی آسیب‌پذیری‌ها هستند و انتخاب هر یک از آن‌ها باید بر اساس نیازها، منابع مالی و فنی و تجربه تیم امنیتی انجام شود.

بررسی نحوه لایسنس و هزینه‌های استفاده از OpenVAS: انتخاب نسخه مناسب برای نیازهای شما

OpenVAS یک ابزار منبع‌باز برای ارزیابی آسیب‌پذیری‌ها است که تحت مجوز عمومی همگانی گنو (GPL) منتشر می‌شود. این بدان معناست که کاربران می‌توانند بدون پرداخت هزینه از آن استفاده کرده، کد منبع را مشاهده و در صورت نیاز تغییر دهند. با این حال، شرکت Greenbone Networks، توسعه‌دهنده اصلی OpenVAS، نسخه‌های تجاری با قابلیت‌ها و پشتیبانی پیشرفته‌تر ارائه می‌دهد.

نسخه‌های موجود:

1. Greenbone Community Edition (GCE): این نسخه رایگان است و شامل OpenVAS به همراه سایر ابزارهای مرتبط می‌باشد. GCE برای استفاده‌های شخصی و سازمان‌های کوچک مناسب است.
2. Greenbone Enterprise Appliance: این نسخه تجاری است و شامل قابلیت‌های پیشرفته، پشتیبانی فنی و به‌روزرسانی‌های منظم می‌باشد. هزینه این نسخه بسته به نیازها و مقیاس سازمان متفاوت است.

هزینه‌ها:

نسخه رایگان OpenVAS هیچ هزینه‌ای ندارد. اما برای نسخه‌های تجاری، هزینه‌ها بر اساس ویژگی‌ها و خدمات ارائه‌شده تعیین می‌شوند. برای اطلاعات دقیق‌تر درباره قیمت‌ها و ویژگی‌های هر نسخه، می‌توانید به وب‌سایت رسمی Greenbone مراجعه کنید.

نکته: استفاده از نسخه رایگان ممکن است نیاز به دانش فنی بیشتری برای نصب و پیکربندی داشته باشد، در حالی که نسخه‌های تجاری با پشتیبانی فنی و خدمات اضافی ارائه می‌شوند.